Een goedbedoelde maatregel dreigt een rem te zetten op innovatie en durfkapitaal, net nu die essentieel zijn voor onze economische toekomst.
Er is een politiek akkoord over de nieuwe meerwaardebelasting, en zoals vaak is de communicatie optimistisch: ‘de kleine spaarders worden beschermd’, ‘de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten’, ‘een evenwichtige solidariteitsbijdrage’. Op papier klinkt het allemaal redelijk. Maar als ondernemer en bedrijfsleider kijk ik liever wat écht onder de motorkap zit. Ik zie een regeling die nuance bevat – denk aan de vrijstelling tot 1 miljoen euro voor wie minstens 20 procent van een vennootschap bezit – maar ook een risico. In dit land vinden we steeds meer dat ondernemers gewoon wat meer mogen bijdragen, terwijl we uit het oog verliezen hoeveel risico aan de wieg van de meerwaarde ligt.
Laat me duidelijk zijn: wie spaart of belegt in financiële activa en daar winst op maakt, mag gerust fiscaal bijdragen. Maar er is een wereld van verschil tussen een beursbelegger en een ondernemer. Die laatste neemt persoonlijke risico’s, geeft mensen werk, financiert groei vaak met privévermogen en zet zijn of haar reputatie op het spel. Als die na twintig jaar zijn bedrijf verkoopt, dan is de meerwaarde geen cadeautje van de markt, maar de uitkomst van zweet, onzekerheid en volharding.
In dat licht is het essentieel dat de regeling, zoals ze vandaag voorligt, de meerwaarde bij de verkoop van een eigen bedrijf grotendeels vrijstelt, voor wie dus minstens 20 procent bezit. Dat is goed. Maar tegelijk is het een fragiele bescherming, vol voorwaarden en tijdelijke mechanismen. De exittaks die twee jaar geldt, de complexiteit rond de waardebepaling, het ontbreken van een gunstregime voor investeerders onder de 20 procentgrens… Allemaal signalen dat dit een glijdende schaal kan worden.
Een bijzonder pijnpunt is de behandeling van businessangels en minderheidsinvesteerders. Heel wat start-ups kunnen enkel groeien dankzij mensen die bereid zijn in een vroeg stadium kapitaal, expertise en vertrouwen te investeren – vaak in ruil voor 10 tot 15 procent aandelen. Die mensen nemen wel risico, maar vallen niet onder de vrijstellingsregeling, omdat ze de drempel van 20 procent niet halen. Zo dreigt een goedbedoelde maatregel ongewild een rem te zetten op innovatie en durfkapitaal, net nu die essentieel zijn voor onze economische toekomst.
Dan is er nog het bredere plaatje. De rechtszekerheid in België staat onder druk. Vandaag is de vrijstelling er. Morgen misschien niet meer. Vandaag is het tarief 10 procent. Over twee jaar, wie zal het zeggen? Ondernemers kunnen veel aan – volatiliteit, concurrentie, marktfluctuaties – maar ze hebben nood aan voorspelbaarheid. Wat ze vandaag vooral zien, is een staat die steeds gretiger kijkt naar wie werkt, spaart, investeert of onderneemt. De meerwaardebelasting past in een bredere beweging waarin het nemen van initiatief– het opbouwen van waarde – wordt herleid tot een bron van verdacht voordeel. Alsof je pas een goede burger bent als je niets opbouwt dat potentieel meer waard wordt. Die mentaliteit staat haaks op wat onze economie nodig heeft.
Ik ben niet tegen bijdragen. Belast wie winst maakt zonder inzet. Belast wie speculeert zonder verantwoordelijkheid. Maar raak niet aan de kern van ondernemen: het nemen van risico met eigen middelen, het creëren van werkgelegenheid, het bouwen aan iets dat groter is dan jezelf. De staat zou dat moeten ondersteunen, niet afremmen.
In plaats van het eigenaarschap te ondermijnen, zouden we een fiscaliteit moeten uitwerken die investeren in bedrijven aanmoedigt, ook voor minderheidsaandeelhouders. Investeren in groei, ook al is het ‘maar’ met 15 procent aandelen, is evengoed een daad van vertrouwen én engagement. Wie de risico’s draagt, hoort niet behandeld te worden als een bron van extra opbrengst, maar als wat hij is: de drijvende kracht achter de vooruitgang.
