Sinds de Europese sancties tegen Rusland zijn afgekondigd, kent iedereen het financiële bedrijf Euroclear. Daardoor heeft CEO Valérie Urbain niet enkel een bedrijf, maar ook opinies en percepties te managen. Zowat een vijfde van haar tijd gaat naar communicatie met beleidsmensen.
Een jaar geleden volgde Valérie Urbain (60) de Trends Manager van het Jaar Lieve Mostrey op als CEO van Euroclear. Europa had toen al sancties getroffen tegen Rusland, waardoor er 250 miljard euro aan Russische activa geblokkeerd zitten bij Euroclear. Maar het voorbije jaar nam de druk toe om die activa aan te slaan. Euroclear stort voorlopig enkel een deel van de rente-opbrengsten op die activa door aan het Europese Oekraïnefonds, terwijl ook de Belgische staat er een overwinstbelasting op heft.
Een confiscatie van de activa zou heel slecht nieuws zijn voor Euroclear. Het settlementhuis zorgt ervoor dat effectentransacties correct afgehandeld worden en vormt daardoor een cruciale schakel in het wereldwijde financiële systeem. Euroclear moet het hebben van zijn geloofwaardigheid en het vertrouwen van klanten die geloven dat hun middelen er veilig zijn. Dat vertrouwen beschamen is voor het bedrijf gewoon geen optie.
U wist waaraan u begon in mei 2024. Was het niettemin een uitermate stressvol jaar voor u?
VALÉRIE URBAIN. “Ik raak niet makkelijk gestrest. Ik wist dat ik niet alleen stond en dat ik kon rekenen op mijn managementteam. Ik heb het voorbije jaar een nieuw team rondom mij gebouwd, performante mensen met wie ik veel tijd doorbreng. We zijn erin geslaagd een mix te creëren van mensen met bewezen ervaring bij Euroclear en nieuwkomers met een andere kijk op de zaken.”
Is dit de meest uitdagende periode in de geschiedenis van Euroclear?
URBAIN. “Euroclear werd in de vijf decennia van zijn bestaan al met verschillende crisissen geconfronteerd. Denk maar aan de financiële crisis van 2008, de daarop volgende crisis van het Europese schuldpapier en de covidcrisis, waar het ging om de veiligheid van onze mensen. Telkens wisten wij goed om te gaan met de omstandigheden. Elke keer leren we bij en komen we er sterker uit. Dat vind ik fantastisch aan Euroclear: het bedrijf heeft het talent om zichzelf ter discussie te stellen en daarna de crisis te lijf te gaan.”
Hoe hebt u de Russische saga gemanaged?
URBAIN. “Communicatie is heel belangrijk. Wij proberen zeer open en expliciet te zijn in onze communicatie. Het gaat immers om een heel technische zaak. Wij zijn als bedrijf verplicht die sancties uit te voeren. Daarom proberen we goed uit te leggen wat dat precies inhoudt en hoe dat in zijn werk gaat. Van bij het begin hebben wij ervoor gekozen extreem transparant te zijn over de geblokkeerde Russische activa. In onze financiële rapportering is dat deel duidelijk afgescheiden van de rest van de business.”
Waar ligt uw focus: op de klanten, de medewerkers of de beleidsvoerders?
URBAIN. “De klant staat in alles wat wij doen centraal. Beantwoorden aan de behoeftes van de klanten, relevant zijn voor hen, dat is voor mij als CEO essentieel. Daarnaast is menselijk kapitaal voor mij zeer belangrijk. Ik vind het belangrijk om medewerkers de kans te geven zich te ontwikkelen. Ook als je in een periode van kostencontrole zit, ga ik niet besparen op de ontwikkeling van talenten.”
U bent na Lieve Mostrey de tweede vrouwelijke CEO op rij van Euroclear. Bestaat er zoiets als vrouwelijk leiderschap?
URBAIN. “Euroclear heeft altijd veel aandacht besteed aan diversiteit. Maar diversiteit is meer dan gender. Het is ook verschillende nationaliteiten, achtergrond, ervaring… Als je hier door de gang loopt, hoor je alle mogelijke talen. Wij tellen niet minder dan tachtig nationaliteiten. Dat vind ik een geweldige rijkdom. Dankzij een divers team slaag je er beter in een probleem vanuit alle mogelijke hoeken te bekijken en dus met betere oplossingen te komen.”
Bent u het voorbije jaar, door de voortdurende discussies over het gebruiken van de Russische tegoeden, een expert in reputatiemanagement geworden?
URBAIN. “Reputatie, vertrouwen, geloofwaardigheid: die zaken zijn het belangrijkste actief van Euroclear. Het verschil is dat we vele jaren onder de radar hebben gewerkt, terwijl we de voorbije jaren heel zichtbaar zijn geworden. Dat is een heel nieuw gegeven. Vroeger waren er amper mensen die Euroclear kenden of wisten wat we deden. Nu verschijnen er om de haverklap persartikels over ons. Daaraan hebben we ons als organisatie moeten aanpassen.”
U hebt ook veel gesproken met politici en beleidsmensen, neem ik aan?
URBAIN. “Wij nemen geen beslissingen, we voeren ze enkel uit. Maar vanuit die ervaring zijn we wel in dialoog gegaan met politici en bewindslui, om zeker te zijn dat ze goed geïnformeerd zijn en alle gevolgen van een eventuele beslissing zouden kennen – in de hoop dat ze de juiste beslissing nemen. Ik schat dat 20 procent van mijn tijd gaat naar gesprekken met beslissingsnemers.”
De druk om de Russische activa te confisceren en te gebruiken voor de heropbouw van Oekraïne neemt toe. Hoe countert u dat discours?
URBAIN. “We wijzen op de risico’s en de mogelijke gevolgen van verschillende voorstellen. Een ondoordachte confiscatie zou een flagrante schending van het Europese eigendomsrecht inhouden en tegelijk het vertrouwen in de Europese kapitaalmarkt ondermijnen. Euroclear zou vandaag niet staan waar het staat zonder het sterke wettelijke kader dat België al heel vroeg heeft ontwikkeld om het bezit van activa te beschermen, en waardoor we investeerders van over de hele wereld aantrekken.”
‘Een ondoordachte confiscatie van de Russische activa zou een flagrante schending van het Europese eigendomsrecht inhouden en het vertrouwen in de Europese kapitaalmarkt ondermijnen’
Waarom spreekt u ook van een risico voor de Europese kapitaalmarkt?
URBAIN. “Het zijn dezelfde wettelijke garanties waarop het vertrouwen van investeerders in de Europese kapitaalmarkt berust. Als je daaraan tornt, dreigen investeerders af te haken. Net op een moment dat de financieringsbehoeften in Europa enorm zijn. Denk maar aan de energietransitie die moet worden gerealiseerd en de investeringen in veiligheid en defensie. Ik zeg altijd tegen politici: wat je ook beslist, zorg dat er een gezonde wettelijke basis voor de beslissing is en zorg dat je de financiële markten niet destabiliseert.”
Sommige mensen vinden dat jullie wel heel erg opkomen voor de eigendomsrechten van de Russen, terwijl de mensenrechten van de Oekraïners met de voeten getreden worden. Zijn eigendomsrechten belangrijker dan mensenrechten?
URBAIN. “Dat is een heel zwart-witte voorstelling van de zaken. Wat gebeurt in Oekraïne is een tragedie, laat dat duidelijk zijn. Maar als CEO van Euroclear kom ik op voor het bedrijf en voor de Europese kapitaalmarkt, mede omdat we die kunnen inzetten voor onze veiligheid en defensie, en voor de heropbouw van Oekraïne. Die troef mogen we niet uit handen geven. Gezonde financiële markten kunnen net een boost geven aan de mensenrechten.”
Denkt uw personeel daar net zo over?
URBAIN. “Ik denk dat iedereen bij Euroclear ervan overtuigd is dat wij juist handelen, in het belang van Europa en zelfs van Oekraïne. Het feit dat wij de sancties goed managen, is ook een manier om Oekraïne te beschermen. Stel dat wij onze job slecht zouden doen en er vloeit langs alle kanten geld weg… Doordat wij de sancties en de overheidsbeslissingen zo goed respecteren, zijn er al verschillende miljarden aan Oekraïne overgemaakt. Daar mogen we best trots op zijn.”
‘We zien in Europa veel defaitisme en pessimisme. We focussen vaak op wat niet werkt. Maar als we onze sterktes erkennen en daarop bouwen, is veel mogelijk.
U loopt op met de Europese kapitaalmarkt, maar die heeft zich de voorbije jaren amper ontwikkeld. Nu heet die de Spaar- en Investeringsunie, maar ook dat project moet nog op snelheid komen.
URBAIN. “Ik ben optimistisch. Ik denk dat de verkiezing van de Amerikaanse president Donald Trump de Europeanen dichter bij elkaar gebracht heeft. Er zijn positieve signalen dat de krachten verenigd worden. Duitsland is gestart met zijn financiële markten te openen, de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zoeken opnieuw toenadering tot elkaar. We zien in Europa veel defaitisme en pessimisme. We focussen vaak op wat niet werkt. Maar als we onze sterktes erkennen en daarop bouwen, is veel mogelijk. Voor de toekomst van Europa is het cruciaal dat we investeren in innovatie. We hebben het talent en de ideeën. We moeten ervoor zorgen dat jongeren hun projecten in Europa kunnen financieren en daarvoor niet naar de Verenigde Staten moeten uitwijken. Euroclear staat klaar om een toegangspoort te bieden voor investeerders wereldwijd.”
Verwacht u op korte termijn nieuwe ontwikkelingen in verband met de Russische activa?
URBAIN. “Hopelijk komt het binnenkort tot vredesonderhandelingen en dan zal dit dossier daar ook op tafel komen. Wij moeten wachten op een beslissing, maar tegelijk moeten we voorbereid zijn op elke mogelijke beslissing. Een dedicated team van een tweehonderdtal mensen is bezig met dit dossier. Zij hebben alle mogelijke scenario’s in kaart gebracht, zodat er een draaiboek klaar ligt. Meer sancties, het opheffen van de sancties: we houden rekening met alle mogelijkheden. We zijn voorbereid op elk scenario.”
In Rusland heeft u af te rekenen met steeds meer rechtszaken. Wat is de impact ervan?
URBAIN. “Voorlopig blijft de impact beperkt. De meeste beslissingen van de Russische rechtbanken zijn in ons nadeel, maar ze worden niet uitgevoerd. Rusland staat niet toe dat de activa geconfisceerd worden. Ik denk dat de Russische overheid er de controle over wil houden, zodat ze alle kaarten in handen houdt als het tot vredesonderhandelingen komt. Intussen zet Euroclear een deel van de rente-opbrengsten op de bij ons geblokkeerde activa opzij om de eventuele gevolgen van de rechtszaken op te vangen. We leggen een oorlogskas aan om voorbereid te zijn.”
‘We hebben voldoende toegang tot kapitaal, dus een beursgang is op dit moment geen noodzaak. Het staat ook niet meer op onze agenda’
Toch heeft Euroclear geen problemen om nieuwe aandeelhouders aan te trekken. U verwelkomde de voorbije maanden al het Singaporees staatsfonds GIC en een Australische fondsbeheerder als nieuwe investeerders. Hoe verklaart u dat?
URBAIN. “Investeerders zien dat wij het Russische dossier goed managen. Ze erkennen onze operationele efficiëntie op dat vlak. En daarnaast doet onze normale business het goed. We blijven gestaag groeien, onze strategie houdt steek, we blijven onze voetafdruk vergroten. Investeerders zien het potentieel en ze willen Euroclear ondersteunen om ons marktaandeel en onze ondernemingswaarde te vergroten.”
Zijn het nog altijd de historische aandeelhouders, grote financiële instellingen, die plaats maken voor langetermijninvesteerders als staats- en pensioenfondsen?
URBAIN. “Die ontwikkeling is al een tijdje bezig. Banken moeten nogal wat kapitaal opzijzetten voor niet-beursgenoteerde participaties zoals Euroclear. Langetermijninvesteerders daarentegen houden van belangen in financiële marktinfrastructuur, omdat die garant staan voor een mooie kasstroom en een stabiel, aantrekkelijk dividend. Het verschil met enkele jaren geleden is dat we nu meer potentiële kopers dan verkopers hebben. Dat is een comfortabele positie.”
Euroclear had op een bepaald moment plannen om naar de beurs te trekken. Dat is dus niet meer nodig?
URBAIN. “We hebben voldoende toegang tot kapitaal, dus een beursgang is op dit moment geen noodzaak. Het staat ook niet meer op onze agenda. Zeg nooit nooit, maar op dit moment is niemand bij Euroclear ermee bezig.”
